[editing of the English version remains - any volunteers?]
My meetings with the Carpathian bear.
Map of regions near Szczyciska and Polanek. First day's route marked in red, second day's in blue.
Our first day trip route was windy and foggy and we were occasionally losing our path in the deep old forest. By the evening we got to a river. The river was wide, green and beautiful with, however, the only problem with it: it flowed in the wrong direction. After thinking up we have concluded, that somehow we have had to cross the San river! Apparently after a day of intense effort and going back and forth in the misleading Carpathian forest we had finally found ourselves on the left bank of the San! Upset we casted knapsacks down and were sitting tired out, dully looking into water. After a while Weadek says, that there is a problem: if we were at the San river then it would mean we were on its bank opposite to what we should! Indeed, the river flows in the opposite direction as it should! But, after all, we surely did not pass any river! That means however - Wladek says - this is not San, but Wetlinka! That was hard to believe, since Wetlinka is normally a modest brook, but everything changes and after a heavy rain it became a large and wild river. Yahoo!!!!!!!
It rains and rains. On the second day's morning we thoroughly studied the map to found out exactly where we were. Across from our camp site for sure had to be the village of Zawoj and behind it an old Ukrainian road. Lucjan was chosen to investigate, which in this particular situation meant that he had to cross the river. Up to knees in cold water, not taking off his coat, and with his fancy sombrero (the two other guys laughing), Lucjan passed through the brisk currents and finally stood up on the other side of the river. A photo of this passage was for some time in the parent's archive, but where it is now - nobody knows. After following Lucjan, we were heading right in the direction of Polanki - a no longer existing Ukrainian village. On our right-hand side flowed the splendid river.
All of a sudden we saw something peculiar, some strange footprints, recently left on mud. They had a characteristic shape with five long claws imprinted in the front. It was clear - this are a bear's footprints! The beast had to walk a dozen or so minutes earlier in the same direction. Lucjan takes a picture of the footprint with a traditional match box to have a "reference size". Going forward we slow down not being sure, whether we will not meet in a moment our "colleague". Now, after additional experiences I knew that the shy beast got away on the second bank surely already a long ago we have discovered his presence. We reached the crossroads in Polanka with the directions of Terka and of yenopienka and chose the second one. Soon we got to the ruins of the famous orthodox church in yenopienka, where we broke camp.
Later on that year our bear wandering freely in Bieszczady mountains has been judged as a dangerous one and shot, probably personally by the Prime Minister Jaroszewicz. Bear's stuffed body decorates the Museum of Nature in Ustrzyki Dolne.
* * *
A second, already immediate encounter, took place in 1995. For some time we were planning with Rysio (Ziemiakowicz - a superb Alpinist) to go on a Saturday to the valley of Jasiel behind Wola Niżna in the direction of the Polish-Slovakian border. Finally the dream came true.
The early fall was frosty and snowy and the morning was splendid, a beautiful frosty weather. The sun was shining sharply. In the beginning we got by car to the last buildings of Wola Wyżna. After leaving the car there - on the way! Clear weather, the colors were fantastic: the blue of sky, the white of snow and the yellow of grass - wonderful! Entering the forest we saw a truck adapted for people transportation with a warning: "Hunting Nearby". Oho! - hunting.
Intrigued when the guys will begin to shoot, we go far into the valley, one of the most beautiful in Beskid Niski .
This is Rysio Ziemiakowicz - a surgeon-alpinist. The bear showed up behind the tip of Rysio's cap - and ran from the left-hand side to the right being visible all the time "like on a frying pan". The bear ran close-by the "Grave of Peter" - a weathered Lemko tombstone (red).
At last we arrive at a vast empty space, which before the war was the village called Jasiel. On the left-hand side, over the bank of a river, was a giant flat stone. On the enclosed picture Rysiu sits on the stone, just ready for breakfast, not knowing yet what will happen in a moment.
I take out the cooking gear, fruits and drinks. My camera - a brand new one - carefully put on the stone. I was just about to begin cooking, when all at once we hear two shots - one after the other. We were kidding with Rysiek that in a moment a medical ambulance will come - surely a hunter is shot. But nothing happens. The kettle with tea begins to warm up. Suddenly, in the edge of my eye I perceive an animal running across the road. Rysiek - I shout, wolf! Intuitively I wait for some other animals. Suddenly a large animal crosses the road and goes out uphill - a bear!!!!! For the time being I catch my camera still looking at the bear running in the direction of the forest. Hands trembling I am not able to start the new equipment. I badly need a few operations to be made with it, but in a hurry I lost my head and meanwhile the bear disappears in the forest in the direction Moszczaniec. On the focusing screen of the camera there remained only a fuzzy bear's shape. "The End" of a potential movie on wild animals!
During that period there was more and more information in the local newspapers about growing number of bears causing harms and prowling in Bieszszady. The total number of the animals in the region has been estimated to be about 50. One and half hour drive from my home in Rzeszow brown bears - the most attractive Carpathian animals are walking. Gee, and I go to Kenya to see wild animals!
My decision was: let me do something about that. A superb journalist and mountain specialist - Andrzej Potocki from Rzeszow TV provided me the addresses and letters of recommendation to two key guys - Wojciech Smietana from Jagellonian University, who lives in Suche Rzeki behind Zatwarnica and Andrzej Pawlak from Muczne. A conversation with Mr. Wojciech did not do
anything, so I go to Muczne. After declaring that I want to see a bear, Pawlak reacts with a promising interest and advices me to look for buying a proper bait.
After long negotiations with the Resmies company I buy some frozen trips and - thanks to mediation of one of my patients - the frozen hen heads. After two weeks after the conversation with Pawlak I am back with the bait.
I bring all this with my neighbor Witek Skret - in his trailer to Muczne late afternoon. We leave the trailer there and Pawlak gives us a map drawn in a hurry to a hunters coign of vantage on the slopes of Bukowe Berdo. According to Mr. Andrzej the hideaway waits for us. A night spent in it will be an additional attraction. It is 6.30 p.m., i.e. about 1.5 hour to the darkness. Will we have enough time? Witek forces fast run and we count the passed glades trying to keep agreement with the sketched map. Everything looks OK. The dusk is growing. After passing a long glade on our left we leave a hill and seek for a way on the edge of the forest. No such a way. It is becoming darker and darker. I have lost a sense of direction, but intuitively we turn left.
After a year it turned out we should have go to the right. A complete darkness now. Witek visibly in excellent mood marches fast forwards. It becomes clear we will not find the hunters' hideaway and will sleep on the ground. Fog is coming, no visibility - our torches hardly cross the darkness. We walk hopelessly around and at last come on the naked slope of a mountain. Far in the valley only a single tiny light is glimming. A thunder storm is approaching, we hear it and see magnificent lightnings. Safe for the time being we spread the carrimats, the sleeping-bags and innocently fall asleep. We wake up as usual at about 5 a.m. During the stormy night we did not get any single drop of rain. The view is georgous! Before us the slopes of Bukowe Berdo and Halicz and we are on a small arm of Bukowe, i.e. on Obnoga!
The morning greets us with sun - the summits became green in sunshine, a coffee served to Witek to his sleeping-bag is better than on Piazza Venetia. Some photos and we go down. In the valleys fog goes down on grass assuring a hot day. We arrange with Pawlak he calls us up on the bear matter, if the beast shows up. We stop in Ustrzyki and drink a beer and a coke (Witek is a complete abstinent). On the way to Rzeszow we listen to Russian songs from a car tape recorder.
No message from Pawlak all the week. Anxious I call him up on Saturday. The fodder we brought has been eaten by wolves - Pawlak says - no trace of our bear. I have to bring a carrion once again. This time I take camp caravan and go by myself. A Pawlak's son guides me to the most beautiful hunters` coign of vantage of this region - the view on the Muczne valley is breathtaking (see photo).
The night is cloudless, it is full moon. To nearest human settlements are about 15 kilometres from here. A human activity is only visible through a smoke of wooden-coal production.. A strange silence. I sit at a window and sadly look at the bait some 80 meters from me. I have a Nikon camera, binoculars, a videorecorder Panasonic and a noctovisor - all this gear ready. Slowly the dusk drops and nothing happens. I lose feeling of time... Silently a night bird flies by. Sitting I fall asleep now and then. At a moment I look instinctively on the glade lit by moon - and all of a sudden I see a bear going from the left side, i.e. from the bait to the forest! Hell! Is it the end of my excursion?
I see the bear, which in a moment will disappear in bushes! I shine the strong torch straight on the black shape. A green flash of eyes answers me and the bear goes back into the bushes close to the carrions! I look out my eyes to pain. After half an hour I see again a shape of a black animal close to the carrion. I start the noctovisor and see clearly a predator walking over the glade. This continues till 3 a.m. After an hour I listen a movement coming from just behind my hunters' coign of vantage - some 10 meters from me. I turn the torch on and see near in the forest a familiar green reflex of the bear's eyes - my bear walks by and disappears in the forest on the slopes of the Czeresznia hill.
Early morning Pawlak comes and we go by his Toyota on "deer safari". A large herd of animals walks in the morning sunshine down to the forest after a night feeding in the region of Bukowe and Halicz. In the morning fog on the level of grass the view is splendid and strange. This reminds me Kenyan Samburu and the herds of antelopes Thomi. Pawlak rates the herd on 70 animals!
We return just on breakfast, as usual in Pawlak's home - a trout from the frying pan. A rest over Woeosaty brook and on the way back home. A feeling of unsatisfaction prevails - I do not have any records - neither photo nor video - of my meetings with the bear. I promise myself to come back next year.
Next year on early spring I begin to call Pawlak systematically. However, not a word about the carrion, that sounds bad. By the end of May there is a phone call from Pawlak: come on right away! Quick packing - sleeping-bags, carrimats and photo/video equipment - on Saturday evening I am already in Muczne. The bear will be for sure - Pawlak says - everyday it feeds on Tarnawa on pastured horse. We go by Toyota jeep - this time on Tarnawa. Through the forest path - we finally come up to the slopes of the Halicz mountain. On our left-hand side the Ukrainian border and further on the Ukraine are visible. Last tens of meters we silently approach on foot. Pawlak unlocks his pistol. I assume, in spite of early hour for such an adventure - it is only 4 p.m., that he expects the bear.
The hunters' coign of vantage we finally reach is splendid - high, looking over a glade and having in the background the Bukowe Berdo mountain. I arrange my gear, say Pawlak good-bye and wait. At a distance of 40 m a horse carcass is lying under a tree, all covered with grass. That proves it is the bear's property. In a while a fox shows up close to the carrion, but not coming directly to it. On the opposite side of the glade at a distance of about 100 m a wild boar appears, then a next one and finally a herd. The young piglets are hardly visible in the grass. I film with passion - such an opportunity will hardly repeat. At about 6 p.m. a strange silence came, no single bird song. Something alarming hung in the air. I am trying to estimate where the bear will come out from the forest. Finally I see a shape standing among the trees and looking in the direction of the carrion. I switch my camera on and at last the gigantic bear goes out in all the beauty of his yellow -brownish colour heading right away to the horse body. Helping himself with his paw the beast tears "the soft" and eats the bowels once in a while looking around. This scene - all the time filmed by me - lasts for a half an hour.
Finally I decide to take a picture. I fix firmly my Nikon and - hands trembling, I press the shutter - its sound makes the bear watching and unquiet, he looks in my direction. I make the second picture and after that the scared bear goes away to the forest. Both pictures are a little bit fuzzy for too long exposition time and my trembling hand. Slowly the dusk changes to night. I feel some animals in the darknesses. The noctovisor confirms that - the bear still feeds. From the right-hand side a wild boar is coming. A short barking and a little jump of the bear repels the candidate to the horse meat.
I fall asleep in my hot hunters coign of vantage. In the morning the weather changes. It rains. I approach the horse and see him turned upside down. Judging from the quantity of the remaining meat, one can expect more evenings with the bear. Such a pity since I have to go home. After a traditional trout from a frying pan - the basic "specialite de la maison" of Mr. Andrzej, a drive home.
Next year I call on Muczne, there is nobody in Pawlak's home, so I leave a copy of my video movie "The bear".
"Darz bor"- an old hunter saying - "let the forest be generous!"
W roku 1964 w czasie wakacyjnej wędrówki przez Bieszczady wraz z braciszkiem Lucjanem oraz kolegą z roku - Władkiem Kolarskim - przeszliśmy „na rympał" - czyli na przełaj - najtrudniejszą z bieszczadzkich gór - Połomię i Szczycisko, zmierzając od trony Sanu i Tworylnego na północ w kierunku przełomu Wetlinki.
Droga była kręta, niejasna i właściwie cały czas błądziliśmy w gęstym, bukowym lesie. Pod wieczór zobaczyliśmy na otwartej przestrzeni rzekę. Była wielka, zielona i piękna. Miała tylko jedną wadę: płynęła w odwrotną stronę niż powinna. Czyli znowu jesteśmy nad Sanem! Po całym dniu nieludzkiego wysiłku i błądzenia w puszczy karpackiej trafiamy w to samo miejsce na lewym brzegu Sanu!!!!! Zrezygnowani zrzucamy plecaki i siadamy zmęczeni tępo patrząc w wodę płynąca przed nami. Nagle Władek mówi, że jeśli jesteśmy nad Sanem to znaczy jesteśmy na jego drugim brzegu. Rzeka płynie bowiem w przeciwnym kierunku !. A przecież nie przechodziliśmy żadnej rzeki!? Czyli to nie San lecz Wetlinka !. Hurra.!!!!!!! Jest OK.
Lucjan przy ognisku rzeźbi „głowę Murzyna". Toporna maska z grubego pnia zostaje opalona nad ogniskiem i wraz z tłuszczem tworzy coś na kształt masek wschodnio-afrykańskich. Do dnia dzisiejszego zreszta wisi ona w jego domu . W nocy i nad ranem pada deszcz. na drugi dzień patrzymy w mapę aby zorientować się gdzie jesteśmy. Naprzeciw nas jest chyba Zawój i po tamtej stronie musi być stara droga. Lucjan wychodzi na zwiady to znaczy po kolana w zimnej wodzie nie zdejmując ubrania a w szczególności kapelusza typu sombrero przechodzi przez rwący nurt i staje po drugiej stronie . Zdjęcie tego przejścia było przez jakiś czas u Ojca w archiwum , ale gdzie jest teraz - nie wiadomo. Jest droga! więc przeprawiamy się wszyscy i maszerujemy na prawo w kierunku Polanek. Cały czas po naszej prawej stronie, płynie wspaniała rzeka. Każdy z nas na razie w milczeniu spogląda pod nogi . Widzimy jakieś dziwne ślady , świeżo odbite w płytkim błocie. Mają one kształt stopy z pięcioma długimi pazurami z przodu. Milczenie nie pomaga - przecież to jasne. To tropy niedźwiedzia, który kilkanaście (?) minut wcześniej przeszedł przed nami idąc w tym samym kierunku. Lucjan robi zdjęcie oczywiście z tradycyjnym pudełkiem zapałek jako "wielkość referencyjna". To zdjęcie długo leżało w „archiwach„ Ojca na Asnyka.
Dziarsko idąc do przodu nieco zwalniamy nie będąc pewnym czy nie spotkamy za chwilę naszego "poputczika". Teraz wiem, że płochliwy zwierz na pewno uciekł już dawno na drugi brzeg. Dochodzimy do rozwidlenia drogi w Polankach na Terkę i Łopienkę. Wybieramy tę drugą. Dochodzimy do ruin słynnej cerkwi w Łopience i rozbijamy obozowisko na dłużej. Ten niedźwiedź wędrujący swobodnie owego roku w Bieszczadach został przeznaczony z tego powodu do odstrzału. Miał to podobno osobiście zrobić ówczesny premier Jaroszewicz. Jego wypchane zwłoki ozdabiają Muzeum Przyrody w Ustrzykach Dolnych.
Drugie już bezpośrednie spotkanie miało miejsce w roku 1995. Jesień była mroźna i śnieżna.W wolną sobotę wybraliśmy się z Rysiem (Ziemiakowiczem - znakomitym alpinistą) do doliny Jasiela za Wolą Niżną w kierunku granicy. Była wspaniała , mroźna, wyżowa pogoda. Słońce świeciło ostro. Wczesnym rankiem dojeżdżamy do ostatnich zabudowań Woli Wyżnej. Zostawiamy samochód i w drogę. Pogoda klarowna - błękit nieba, biel śniegu i żółte trawy - niesamowite. Przy pierwszym wejściu do lasu widzimy samochód ciężarowy przystosowany do przewozu osób z napisem "Koło Łowieckie". Oho! - polowanie. Ciekawe kiedy chłopcy dadzą ognia. Idziemy w głąb doliny - jednej z najpiękniejszych w Beskidzie Niskim.
Wreszcie wychodzimy na olbrzymią pustą przestrzeń - tu kiedyś była wieś Jasiel. Po lewej stronie nad brzegiem rzeki leży olbrzymi, płaski głaz. Na zdjęciu Rysiu siedzi na tym głazie tuż przed śniadaniem, które tu zjemy. Wyciągam maszynkę do gotowania , owoce i picie. Kamerę - nową - ostrożnie kładę na kamieniu. Zaczynam gotować kiedy rozlegaja się dwa strzały - jeden po drugim. Wiadomo - pudło. Śmiejemy się z Rysiem, że za chwilę przejedzie obok nas karetka pogotowia - na pewno jakiś myśliwy trafiony. Ale nic sie nie dzieje, czajnik zaczyna dawać parę. Kątem oka dostrzegam grzbiet płowego zwierzęcia biegnącego w poprzek drogi. Krzyczę : Rysiek! Wilk! Oczekuję - nie wiem dlaczego - dalszych sztuk. Nagle zwierzę to przebiega drogę i wychodzi na przeciwstok - to niedźwiedź!!!!! Łapię kamerę jednocześnie obserwując biegnącego niedźwiedzia w kierunku linii lasu. Nie potrafię drżącymi rękami uruchomić nową aparaturę. Trzeba wykonać kilka ruchów i poczekać - ale ja nie mogę czekać - niedźwiedź znika w lesie w kierunku Moszczańca. Na matówce kamery pozostaje rozmyta plama. Koniec filmu o dzikich zwierzętach.
Tymczasem coraz częściej w lokalnej prasie ukazują się krótkie wzmianki o wyrządzających szkody i grasujących w Bieszczadach niedźwiedziach. Liczba ich jest przez leśników oceniana na 50 sztuk !. A ja jeżdżę do Kenii po to aby zobaczyć drapieżniki "na żywo" ! Półtorej godziny drogi samochopdem od naszego domu na Zimowita chodzą misie brunatne - najpiękniejsze zwierzęta karpackie. Więc do dzieła. Znakomity dziennikarz i specjalista od spraw bieszczadzkich - Andrzej Potocki z Telewizji Rzeszów daje mi adres i list polecający do dwóch specjalistów w tym względzie - Wojciecha Śmietany z Uniwerytetu Jagiellońskiego , który mieszka w Suchych Rzekach za Zatwarnicą i Andrzeja Pawlaka z Mucznego.
Rozmowa z panem Wojciechem niewiele wnosi więc jadę do Mucznego. Na moje oświadczenie, że chciałbym zobaczyć niedźwiedzia Pawlak reaguje obiecującym zainteresowaniem i poleca mi rozglądnąć się za przynętą. Za dwa tygodnie przyjeżdżam ponownie z przynętą.
Po długich pertraktacjach kupuję w Zakładach Mięsnych "Resmięs " troche zamrożonych flaków oraz -dzięki wstawiennictwu pacjentki - troche kurzych łebków również zamrożonych na kość. Przywożę to wszystko z Witkiem - sąsiadem - w jego przyczepce do Mucznego późnym popołudniem . Zostawiamy przyczepkę a Pawlak daje nam naprędce narysowaną mapę do koliby na stokach Bukowego Berda, która - według p Andrzeja - czeka na nas przygotowana. Nocleg w niej będzie dodatkową atrakcją. Jest godzina 18.30 - do zmroku ok 1.5 godziny . Zdążymy?
Witek narzuca tempo i liczymy mijane polany czy są zgodne z planem. Wszystko jest OK. Zmierzcha. Po przejściu długiej polany - po lewej zostawiamy mały szczyt - szukamy pewnej drogi na skraju lasu. Nic podobnego nie widać. Ciemno coraz bardziej. Tracę poczucie kierunku ale na nosa idziemy w lewo. (Jak okazało się po roku należało iść w prawo. ) Ciemno jak oko wykol. Witek radosny idzie przed siebie gdzie go niosą nogi . Mnie też jest wszystko jedno - i tak wiadomo, że nie trafimy do żadnej koliby i nocleg "w polu" murowany. Mgła zapada i nic nie widać - nasze latarki ledwo przecinają ciemność. Krążymy okół bez celu i wreszcie wychodziy na nagi stok jakiejś góry. Daleko w dolinie widać światełko. Ale nad horyzontem przewala się burza i słychać grzmoty o blyskawice rozświetlają teren daleko przed nami. Raczej na razie jesteśmy bezpieczni. Rozkładamy karimaty , śpiwory i zapadamy w sen. Budzimy się jak zwykle do pracy czyli około godziny 5 rano. Nie spadła ani kropla deszczu. Widok niesamowity!!!!!!Przed nami stoki Bukowego Berda i Halicza a my jesteśmy na niewielkim ramieniu pasma Bukowego czyli na Obnodze!!!!
Poranek wita słońcem - szczyty gór rozpalają się zielenią - kawa w śpiworze podana Witkowi jest lepsza niż na Piazza Veneto --parę fotografii i schodzimy w dół. W dolinach mgła siada na trawie - zapowiada sie upalny dzień. Żegnamy Pawlaka umawiając się na telefon w sprawie niedźwiedzia. Jeśli się pokaże ma dać znać . Zatrzymujemy sie w Ustrzykach i pijemy Coca Colę + piwo (Witek - kompletny abstynent). W drodze do Rzeszowa "idą" piosenki rosyjskie.
Przez cały tydzien nie ma wiadomości od Pawlaka. Dzwonię w sobotę zaniepokojony. Karmę - według realacji p. Andrzeja - zjadły wilki a niedźwiedzia ani śladu.
Mam przywieźć padlinę jeszcze raz. I znowu powtarza się cykl: Resmięs/zakłady Drobiarskie - tym razem biorę przyczepę campingową i jadę sam. Syn Pawlaka wyprowadza mnie na najpiękniejszą ambonę w tej okolicy - widok na dolinę Mucznego zapiera dech w piersiach.
Noc zapowiada się bezchmurna - jest pełnia. Do najbliższego osiedla ludzkiego ok 15 kilometrów. Widać tylko dym u smolarzy. Cisza niesamowita. Siedzę przy okienku i smętnie patrzę na polanę z wyrzuconą - w odległości 80 m - przynętą. Obok mnie: aparat Nikon, lornetka , kamera Panasonic i noktowizor. Powoli zapada zmierzch i nic się nie dzieje. Tracę poczucie czasu - niesłychanie cicho przez polane przelatuje jakiś nocny ptak. Od czasu do czasu zasypiam siedząc. W pewnym momencie odruchowo spoglądam na polanę zalaną światłem księżyca - widzę niedźwiedzia idącego z lewej strony - czyli od przynęty - na prawo czyli do lasu!!! K....a! Koniec zabawy- przespałem niedźwiedzia , który za chwilę zniknie w krzakach.! Świecę silna latarka prosto w czarny kształt. Odpowiada mi tylko zielony błysk oczu i niedźwiedź wraca z powrotem w krzaki obok padliny!!! Wypatruję oczy do bólu . Po ok 30 minutach widzę znowu w miejscu padliny kształt czarnego zwierzęcia. Uruchamiam noktowizor i teraz wyraźnie widzę żerującego w padlinie drapieżnika, który od czasu do czasu krąży wokół polany. Tak trwamy do ok 3 nad ranem. Po godzinie za plecami ambony słyszę jakiś ruch w odległości ok 10 m - świecę latarką i blisko w lesie widzę znajomy, zielony odblask dwojga oczu - niedźwiedź przechodzi koło ambony i znika w lesie na stoku Czereszni.
O świcie przjeżdża Pawlak i jedziemy terenową Toyotą na "jelenie safari". W okolicy Bukowego o Halicza olbrzymia chmara w porannym słońcu schodzi do lasu po nocnym żerowaniu. We mgle na poziomie trawy widok wspaniały i niesamowity - przypomina mi kenijskie Samburu i stada antylop Thomi. Pawlak ocenia chmarę na 70 sztuk!
Wracamy na śniadanie - czyli jak zawsze pstrąg z patelni. Odpoczynek nad Wołosatym i powrót do domu .
Dominuje uczucie niedosytu - nie mam żadnej dokumentacji -- ani foto ani video - mojego spotkania z misiem.
Polecam się panu Andrzejowi i wracam.
Na drugi rok wczesna wiosną zaczynam molestowanie Pawlaka przez telefon. Nie ma mowy o padlinie co wydaje mi siię źle wróży całemu przedsięwzięciu. pod koniec maja telefon - natychmiast przyjeżdżać!
Szybkie pakowanie - śpiwory, karimaty i sprzęt foto/video - popłudniu w sobotę jestem w Mucznym. Pawlak twierdzi,że niedźwiedż jest pewny - na Tarnawie żeruje codziennie na padłym koniu. Jedziemy terenową Toyotą - tym razem na Tarnawę. Duktem leśnym podjeżdżamy pod stoki Halicza. Na lewo widać granicę i Ukrainę. Ostatnie kilkadziesiąt metrów podchodzimy cichutko pieszo - Pawlak odbezpiecza pistolet - domyślam się, że mimo wczesnej pory - jest dopiero 4 popołudniu - obawia się obecności misia.
Ambona do której podchodzimy jest wspaniała - wysoka , nad polaną a w tle Bukowe Berdo. Rozkładam rzeczy , żegnam Pawlaka , który wraca do Mucznego . Czekam. W odległości 40 m pod drzewem leży koń przykryty trawą. Oczywisty dowód obecności i żerowania niedżwiedzia. Pojawia się lis baraszkujący obok padliny. Filmuję. Do samej padliny nie zbliża się . Na drugim końcu polany w odległości ok 100 m pojawia się dzik - jeden potem dwa a wreszcie cała wataha. Młode warchlaki ledwie widoczne w trawie . Wściekle filmuję i lisa i dziki - taka okazja już się nie zdarzy. W okolicy godziny 18.00 nagle zapadła cisza - umikły wszystkie ptaki. Coś niepokojącego wisi w powietrzu .Obliczam w którym miejscu może wyjść z lasu niedźwiedź - i widzę bury kształt stojący w drzewach i patrzący w kierunku padliny - wlączam kamerę i wreszcie w całe krasie brunatno-żółtego koloru wychodzi olbrzymi niedźwiedź, który nie zatrzymując się prosto podchodzi do końskiej tuszy. Pomagając sobie łapą rozrywa "miękkie" i zjada bebechy od czasu do czasu rozglądając się dookoła. Ta scena - ciągle przeze mnie filmowana - trwa ok 30 minut.
W końcu postanawiam zrobić zdjęcie - ustawiam Nikona i pociągam drżącą rękę migawkę - jej trzask buudzi niepokój misia - patrzy w moją stronę więc szybko robię drugie zdjęcie a miś w popłochu ucieka do lasu. Jak później się okazało oba zdjęcia z powodu długiego czasu ekspozycji oraz drżącej ręki wyszły nieostro, co zresztą widać .
Powoli zapada zmierzch i nadchodzi noc. W ciemności wyczuwam obecność zwierząt w pobliżu konia. Noktowizor potwierdza - niedźwiedź żeruje nadal - od prawej strony coraz bliżej widać zbliżającego się dzika. Krótki ryk misia i mały skok w jego kierunku odstrasza potencjalnego kandydata do koniny.
Zasypiam w gorącej ambonie. Rano zmiana pogody. Deszcz. Podchodzę do konia i widzę, że jest odwrócony na drugą stronę. Z ilości pozostałego mięsa można wnosić, że jeszcze nie jeden wieczór można by było oglądnąć niedźwiedzia - ale trudno - oczekuję w umówionym miejscu na Pawlaka i odjazd do domu. Po drodze tradycyjny pstrąg z patelni - danie podstawowe w domu p Andrzeja.
Na drugi rok wpadam wiosną do Mucznego - gospodarzy nie ma w domu więc zostawiam tylko replikę nagranego video - filmu pt "Niedźwiedź:". Darz bór!
Article submitted by Andrzej Piela of Rzeszow, Poland
E-mail: pielaand@intertele.pl
Return to Lemko Home Page
Document Information Document URL: http://lemko.org/lih/travel/bear.html
At last we arrive at a vast empty space, which before the war was the village called Jasiel. On the left-hand side, over the bank of a river, was a giant flat stone. On the enclosed picture Rysiu sits on the stone, just ready for breakfast, not knowing yet what will happen in a moment.
I take out the cooking gear, fruits and drinks. My camera - a brand new one - carefully put on the stone. I was just about to begin cooking, when all at once we hear two shots - one after the other. We were kidding with Rysiek that in a moment a medical ambulance will come - surely a hunter is shot. But nothing happens. The kettle with tea begins to warm up. Suddenly, in the edge of my eye I perceive an animal running across the road. Rysiek - I shout, wolf! Intuitively I wait for some other animals. Suddenly a large animal crosses the road and goes out uphill - a bear!!!!! For the time being I catch my camera still looking at the bear running in the direction of the forest. Hands trembling I am not able to start the new equipment. I badly need a few operations to be made with it, but in a hurry I lost my head and meanwhile the bear disappears in the forest in the direction Moszczaniec. On the focusing screen of the camera there remained only a fuzzy bear's shape. "The End" of a potential movie on wild animals!
During that period there was more and more information in the local newspapers about growing number of bears causing harms and prowling in Bieszszady. The total number of the animals in the region has been estimated to be about 50. One and half hour drive from my home in Rzeszow brown bears - the most attractive Carpathian animals are walking. Gee, and I go to Kenya to see wild animals!
My decision was: let me do something about that. A superb journalist and mountain specialist - Andrzej Potocki from Rzeszow TV provided me the addresses and letters of recommendation to two key guys - Wojciech Smietana from Jagellonian University, who lives in Suche Rzeki behind Zatwarnica and Andrzej Pawlak from Muczne. A conversation with Mr. Wojciech did not do
anything, so I go to Muczne. After declaring that I want to see a bear, Pawlak reacts with a promising interest and advices me to look for buying a proper bait.
After long negotiations with the Resmies company I buy some frozen trips and - thanks to mediation of one of my patients - the frozen hen heads. After two weeks after the conversation with Pawlak I am back with the bait.
View from our tent in the Hulski Stream valley.
I bring all this with my neighbor Witek Skret - in his trailer to Muczne late afternoon. We leave the trailer there and Pawlak gives us a map drawn in a hurry to a hunters coign of vantage on the slopes of Bukowe Berdo. According to Mr. Andrzej the hideaway waits for us. A night spent in it will be an additional attraction. It is 6.30 p.m., i.e. about 1.5 hour to the darkness. Will we have enough time? Witek forces fast run and we count the passed glades trying to keep agreement with the sketched map. Everything looks OK. The dusk is growing. After passing a long glade on our left we leave a hill and seek for a way on the edge of the forest. No such a way. It is becoming darker and darker. I have lost a sense of direction, but intuitively we turn left.
After a year it turned out we should have go to the right. A complete darkness now. Witek visibly in excellent mood marches fast forwards. It becomes clear we will not find the hunters' hideaway and will sleep on the ground. Fog is coming, no visibility - our torches hardly cross the darkness. We walk hopelessly around and at last come on the naked slope of a mountain. Far in the valley only a single tiny light is glimming. A thunder storm is approaching, we hear it and see magnificent lightnings. Safe for the time being we spread the carrimats, the sleeping-bags and innocently fall asleep. We wake up as usual at about 5 a.m. During the stormy night we did not get any single drop of rain. The view is georgous! Before us the slopes of Bukowe Berdo and Halicz and we are on a small arm of Bukowe, i.e. on Obnoga!
Bukowe Berdo.
The morning greets us with sun - the summits became green in sunshine, a coffee served to Witek to his sleeping-bag is better than on Piazza Venetia. Some photos and we go down. In the valleys fog goes down on grass assuring a hot day. We arrange with Pawlak he calls us up on the bear matter, if the beast shows up. We stop in Ustrzyki and drink a beer and a coke (Witek is a complete abstinent). On the way to Rzeszow we listen to Russian songs from a car tape recorder.
No message from Pawlak all the week. Anxious I call him up on Saturday. The fodder we brought has been eaten by wolves - Pawlak says - no trace of our bear. I have to bring a carrion once again. This time I take camp caravan and go by myself. A Pawlak's son guides me to the most beautiful hunters` coign of vantage of this region - the view on the Muczne valley is breathtaking (see photo).
View from hunter`s line of site [coign of vantage] over the valley of Muczne.
The night is cloudless, it is full moon. To nearest human settlements are about 15 kilometres from here. A human activity is only visible through a smoke of wooden-coal production.. A strange silence. I sit at a window and sadly look at the bait some 80 meters from me. I have a Nikon camera, binoculars, a videorecorder Panasonic and a noctovisor - all this gear ready. Slowly the dusk drops and nothing happens. I lose feeling of time... Silently a night bird flies by. Sitting I fall asleep now and then. At a moment I look instinctively on the glade lit by moon - and all of a sudden I see a bear going from the left side, i.e. from the bait to the forest! Hell! Is it the end of my excursion?
I see the bear, which in a moment will disappear in bushes! I shine the strong torch straight on the black shape. A green flash of eyes answers me and the bear goes back into the bushes close to the carrions! I look out my eyes to pain. After half an hour I see again a shape of a black animal close to the carrion. I start the noctovisor and see clearly a predator walking over the glade. This continues till 3 a.m. After an hour I listen a movement coming from just behind my hunters' coign of vantage - some 10 meters from me. I turn the torch on and see near in the forest a familiar green reflex of the bear's eyes - my bear walks by and disappears in the forest on the slopes of the Czeresznia hill.
Early morning Pawlak comes and we go by his Toyota on "deer safari". A large herd of animals walks in the morning sunshine down to the forest after a night feeding in the region of Bukowe and Halicz. In the morning fog on the level of grass the view is splendid and strange. This reminds me Kenyan Samburu and the herds of antelopes Thomi. Pawlak rates the herd on 70 animals!
We return just on breakfast, as usual in Pawlak's home - a trout from the frying pan. A rest over Woeosaty brook and on the way back home. A feeling of unsatisfaction prevails - I do not have any records - neither photo nor video - of my meetings with the bear. I promise myself to come back next year.
Next year on early spring I begin to call Pawlak systematically. However, not a word about the carrion, that sounds bad. By the end of May there is a phone call from Pawlak: come on right away! Quick packing - sleeping-bags, carrimats and photo/video equipment - on Saturday evening I am already in Muczne. The bear will be for sure - Pawlak says - everyday it feeds on Tarnawa on pastured horse. We go by Toyota jeep - this time on Tarnawa. Through the forest path - we finally come up to the slopes of the Halicz mountain. On our left-hand side the Ukrainian border and further on the Ukraine are visible. Last tens of meters we silently approach on foot. Pawlak unlocks his pistol. I assume, in spite of early hour for such an adventure - it is only 4 p.m., that he expects the bear.
The hunters' coign of vantage we finally reach is splendid - high, looking over a glade and having in the background the Bukowe Berdo mountain. I arrange my gear, say Pawlak good-bye and wait. At a distance of 40 m a horse carcass is lying under a tree, all covered with grass. That proves it is the bear's property. In a while a fox shows up close to the carrion, but not coming directly to it. On the opposite side of the glade at a distance of about 100 m a wild boar appears, then a next one and finally a herd. The young piglets are hardly visible in the grass. I film with passion - such an opportunity will hardly repeat. At about 6 p.m. a strange silence came, no single bird song. Something alarming hung in the air. I am trying to estimate where the bear will come out from the forest. Finally I see a shape standing among the trees and looking in the direction of the carrion. I switch my camera on and at last the gigantic bear goes out in all the beauty of his yellow -brownish colour heading right away to the horse body. Helping himself with his paw the beast tears "the soft" and eats the bowels once in a while looking around. This scene - all the time filmed by me - lasts for a half an hour.
My bear consuming the horse's meat.
Finally I decide to take a picture. I fix firmly my Nikon and - hands trembling, I press the shutter - its sound makes the bear watching and unquiet, he looks in my direction. I make the second picture and after that the scared bear goes away to the forest. Both pictures are a little bit fuzzy for too long exposition time and my trembling hand. Slowly the dusk changes to night. I feel some animals in the darknesses. The noctovisor confirms that - the bear still feeds. From the right-hand side a wild boar is coming. A short barking and a little jump of the bear repels the candidate to the horse meat.
I fall asleep in my hot hunters coign of vantage. In the morning the weather changes. It rains. I approach the horse and see him turned upside down. Judging from the quantity of the remaining meat, one can expect more evenings with the bear. Such a pity since I have to go home. After a traditional trout from a frying pan - the basic "specialite de la maison" of Mr. Andrzej, a drive home.
Next year I call on Muczne, there is nobody in Pawlak's home, so I leave a copy of my video movie "The bear".
"Darz bor"- an old hunter saying - "let the forest be generous!"
* * * * *
Moje spotkania z karpackim niedźwiedziem.
W roku 1964 w czasie wakacyjnej wędrówki przez Bieszczady wraz z braciszkiem Lucjanem oraz kolegą z roku - Władkiem Kolarskim - przeszliśmy „na rympał" - czyli na przełaj - najtrudniejszą z bieszczadzkich gór - Połomię i Szczycisko, zmierzając od trony Sanu i Tworylnego na północ w kierunku przełomu Wetlinki.
Droga była kręta, niejasna i właściwie cały czas błądziliśmy w gęstym, bukowym lesie. Pod wieczór zobaczyliśmy na otwartej przestrzeni rzekę. Była wielka, zielona i piękna. Miała tylko jedną wadę: płynęła w odwrotną stronę niż powinna. Czyli znowu jesteśmy nad Sanem! Po całym dniu nieludzkiego wysiłku i błądzenia w puszczy karpackiej trafiamy w to samo miejsce na lewym brzegu Sanu!!!!! Zrezygnowani zrzucamy plecaki i siadamy zmęczeni tępo patrząc w wodę płynąca przed nami. Nagle Władek mówi, że jeśli jesteśmy nad Sanem to znaczy jesteśmy na jego drugim brzegu. Rzeka płynie bowiem w przeciwnym kierunku !. A przecież nie przechodziliśmy żadnej rzeki!? Czyli to nie San lecz Wetlinka !. Hurra.!!!!!!! Jest OK.
Lucjan przy ognisku rzeźbi „głowę Murzyna". Toporna maska z grubego pnia zostaje opalona nad ogniskiem i wraz z tłuszczem tworzy coś na kształt masek wschodnio-afrykańskich. Do dnia dzisiejszego zreszta wisi ona w jego domu . W nocy i nad ranem pada deszcz. na drugi dzień patrzymy w mapę aby zorientować się gdzie jesteśmy. Naprzeciw nas jest chyba Zawój i po tamtej stronie musi być stara droga. Lucjan wychodzi na zwiady to znaczy po kolana w zimnej wodzie nie zdejmując ubrania a w szczególności kapelusza typu sombrero przechodzi przez rwący nurt i staje po drugiej stronie . Zdjęcie tego przejścia było przez jakiś czas u Ojca w archiwum , ale gdzie jest teraz - nie wiadomo. Jest droga! więc przeprawiamy się wszyscy i maszerujemy na prawo w kierunku Polanek. Cały czas po naszej prawej stronie, płynie wspaniała rzeka. Każdy z nas na razie w milczeniu spogląda pod nogi . Widzimy jakieś dziwne ślady , świeżo odbite w płytkim błocie. Mają one kształt stopy z pięcioma długimi pazurami z przodu. Milczenie nie pomaga - przecież to jasne. To tropy niedźwiedzia, który kilkanaście (?) minut wcześniej przeszedł przed nami idąc w tym samym kierunku. Lucjan robi zdjęcie oczywiście z tradycyjnym pudełkiem zapałek jako "wielkość referencyjna". To zdjęcie długo leżało w „archiwach„ Ojca na Asnyka.
Dziarsko idąc do przodu nieco zwalniamy nie będąc pewnym czy nie spotkamy za chwilę naszego "poputczika". Teraz wiem, że płochliwy zwierz na pewno uciekł już dawno na drugi brzeg. Dochodzimy do rozwidlenia drogi w Polankach na Terkę i Łopienkę. Wybieramy tę drugą. Dochodzimy do ruin słynnej cerkwi w Łopience i rozbijamy obozowisko na dłużej. Ten niedźwiedź wędrujący swobodnie owego roku w Bieszczadach został przeznaczony z tego powodu do odstrzału. Miał to podobno osobiście zrobić ówczesny premier Jaroszewicz. Jego wypchane zwłoki ozdabiają Muzeum Przyrody w Ustrzykach Dolnych.
Drugie już bezpośrednie spotkanie miało miejsce w roku 1995. Jesień była mroźna i śnieżna.W wolną sobotę wybraliśmy się z Rysiem (Ziemiakowiczem - znakomitym alpinistą) do doliny Jasiela za Wolą Niżną w kierunku granicy. Była wspaniała , mroźna, wyżowa pogoda. Słońce świeciło ostro. Wczesnym rankiem dojeżdżamy do ostatnich zabudowań Woli Wyżnej. Zostawiamy samochód i w drogę. Pogoda klarowna - błękit nieba, biel śniegu i żółte trawy - niesamowite. Przy pierwszym wejściu do lasu widzimy samochód ciężarowy przystosowany do przewozu osób z napisem "Koło Łowieckie". Oho! - polowanie. Ciekawe kiedy chłopcy dadzą ognia. Idziemy w głąb doliny - jednej z najpiękniejszych w Beskidzie Niskim.
Wreszcie wychodzimy na olbrzymią pustą przestrzeń - tu kiedyś była wieś Jasiel. Po lewej stronie nad brzegiem rzeki leży olbrzymi, płaski głaz. Na zdjęciu Rysiu siedzi na tym głazie tuż przed śniadaniem, które tu zjemy. Wyciągam maszynkę do gotowania , owoce i picie. Kamerę - nową - ostrożnie kładę na kamieniu. Zaczynam gotować kiedy rozlegaja się dwa strzały - jeden po drugim. Wiadomo - pudło. Śmiejemy się z Rysiem, że za chwilę przejedzie obok nas karetka pogotowia - na pewno jakiś myśliwy trafiony. Ale nic sie nie dzieje, czajnik zaczyna dawać parę. Kątem oka dostrzegam grzbiet płowego zwierzęcia biegnącego w poprzek drogi. Krzyczę : Rysiek! Wilk! Oczekuję - nie wiem dlaczego - dalszych sztuk. Nagle zwierzę to przebiega drogę i wychodzi na przeciwstok - to niedźwiedź!!!!! Łapię kamerę jednocześnie obserwując biegnącego niedźwiedzia w kierunku linii lasu. Nie potrafię drżącymi rękami uruchomić nową aparaturę. Trzeba wykonać kilka ruchów i poczekać - ale ja nie mogę czekać - niedźwiedź znika w lesie w kierunku Moszczańca. Na matówce kamery pozostaje rozmyta plama. Koniec filmu o dzikich zwierzętach.
Tymczasem coraz częściej w lokalnej prasie ukazują się krótkie wzmianki o wyrządzających szkody i grasujących w Bieszczadach niedźwiedziach. Liczba ich jest przez leśników oceniana na 50 sztuk !. A ja jeżdżę do Kenii po to aby zobaczyć drapieżniki "na żywo" ! Półtorej godziny drogi samochopdem od naszego domu na Zimowita chodzą misie brunatne - najpiękniejsze zwierzęta karpackie. Więc do dzieła. Znakomity dziennikarz i specjalista od spraw bieszczadzkich - Andrzej Potocki z Telewizji Rzeszów daje mi adres i list polecający do dwóch specjalistów w tym względzie - Wojciecha Śmietany z Uniwerytetu Jagiellońskiego , który mieszka w Suchych Rzekach za Zatwarnicą i Andrzeja Pawlaka z Mucznego.
Rozmowa z panem Wojciechem niewiele wnosi więc jadę do Mucznego. Na moje oświadczenie, że chciałbym zobaczyć niedźwiedzia Pawlak reaguje obiecującym zainteresowaniem i poleca mi rozglądnąć się za przynętą. Za dwa tygodnie przyjeżdżam ponownie z przynętą.
Po długich pertraktacjach kupuję w Zakładach Mięsnych "Resmięs " troche zamrożonych flaków oraz -dzięki wstawiennictwu pacjentki - troche kurzych łebków również zamrożonych na kość. Przywożę to wszystko z Witkiem - sąsiadem - w jego przyczepce do Mucznego późnym popołudniem . Zostawiamy przyczepkę a Pawlak daje nam naprędce narysowaną mapę do koliby na stokach Bukowego Berda, która - według p Andrzeja - czeka na nas przygotowana. Nocleg w niej będzie dodatkową atrakcją. Jest godzina 18.30 - do zmroku ok 1.5 godziny . Zdążymy?
Witek narzuca tempo i liczymy mijane polany czy są zgodne z planem. Wszystko jest OK. Zmierzcha. Po przejściu długiej polany - po lewej zostawiamy mały szczyt - szukamy pewnej drogi na skraju lasu. Nic podobnego nie widać. Ciemno coraz bardziej. Tracę poczucie kierunku ale na nosa idziemy w lewo. (Jak okazało się po roku należało iść w prawo. ) Ciemno jak oko wykol. Witek radosny idzie przed siebie gdzie go niosą nogi . Mnie też jest wszystko jedno - i tak wiadomo, że nie trafimy do żadnej koliby i nocleg "w polu" murowany. Mgła zapada i nic nie widać - nasze latarki ledwo przecinają ciemność. Krążymy okół bez celu i wreszcie wychodziy na nagi stok jakiejś góry. Daleko w dolinie widać światełko. Ale nad horyzontem przewala się burza i słychać grzmoty o blyskawice rozświetlają teren daleko przed nami. Raczej na razie jesteśmy bezpieczni. Rozkładamy karimaty , śpiwory i zapadamy w sen. Budzimy się jak zwykle do pracy czyli około godziny 5 rano. Nie spadła ani kropla deszczu. Widok niesamowity!!!!!!Przed nami stoki Bukowego Berda i Halicza a my jesteśmy na niewielkim ramieniu pasma Bukowego czyli na Obnodze!!!!
Poranek wita słońcem - szczyty gór rozpalają się zielenią - kawa w śpiworze podana Witkowi jest lepsza niż na Piazza Veneto --parę fotografii i schodzimy w dół. W dolinach mgła siada na trawie - zapowiada sie upalny dzień. Żegnamy Pawlaka umawiając się na telefon w sprawie niedźwiedzia. Jeśli się pokaże ma dać znać . Zatrzymujemy sie w Ustrzykach i pijemy Coca Colę + piwo (Witek - kompletny abstynent). W drodze do Rzeszowa "idą" piosenki rosyjskie.
Przez cały tydzien nie ma wiadomości od Pawlaka. Dzwonię w sobotę zaniepokojony. Karmę - według realacji p. Andrzeja - zjadły wilki a niedźwiedzia ani śladu.
Mam przywieźć padlinę jeszcze raz. I znowu powtarza się cykl: Resmięs/zakłady Drobiarskie - tym razem biorę przyczepę campingową i jadę sam. Syn Pawlaka wyprowadza mnie na najpiękniejszą ambonę w tej okolicy - widok na dolinę Mucznego zapiera dech w piersiach.
Noc zapowiada się bezchmurna - jest pełnia. Do najbliższego osiedla ludzkiego ok 15 kilometrów. Widać tylko dym u smolarzy. Cisza niesamowita. Siedzę przy okienku i smętnie patrzę na polanę z wyrzuconą - w odległości 80 m - przynętą. Obok mnie: aparat Nikon, lornetka , kamera Panasonic i noktowizor. Powoli zapada zmierzch i nic się nie dzieje. Tracę poczucie czasu - niesłychanie cicho przez polane przelatuje jakiś nocny ptak. Od czasu do czasu zasypiam siedząc. W pewnym momencie odruchowo spoglądam na polanę zalaną światłem księżyca - widzę niedźwiedzia idącego z lewej strony - czyli od przynęty - na prawo czyli do lasu!!! K....a! Koniec zabawy- przespałem niedźwiedzia , który za chwilę zniknie w krzakach.! Świecę silna latarka prosto w czarny kształt. Odpowiada mi tylko zielony błysk oczu i niedźwiedź wraca z powrotem w krzaki obok padliny!!! Wypatruję oczy do bólu . Po ok 30 minutach widzę znowu w miejscu padliny kształt czarnego zwierzęcia. Uruchamiam noktowizor i teraz wyraźnie widzę żerującego w padlinie drapieżnika, który od czasu do czasu krąży wokół polany. Tak trwamy do ok 3 nad ranem. Po godzinie za plecami ambony słyszę jakiś ruch w odległości ok 10 m - świecę latarką i blisko w lesie widzę znajomy, zielony odblask dwojga oczu - niedźwiedź przechodzi koło ambony i znika w lesie na stoku Czereszni.
O świcie przjeżdża Pawlak i jedziemy terenową Toyotą na "jelenie safari". W okolicy Bukowego o Halicza olbrzymia chmara w porannym słońcu schodzi do lasu po nocnym żerowaniu. We mgle na poziomie trawy widok wspaniały i niesamowity - przypomina mi kenijskie Samburu i stada antylop Thomi. Pawlak ocenia chmarę na 70 sztuk!
Wracamy na śniadanie - czyli jak zawsze pstrąg z patelni. Odpoczynek nad Wołosatym i powrót do domu .
Dominuje uczucie niedosytu - nie mam żadnej dokumentacji -- ani foto ani video - mojego spotkania z misiem.
Polecam się panu Andrzejowi i wracam.
Na drugi rok wczesna wiosną zaczynam molestowanie Pawlaka przez telefon. Nie ma mowy o padlinie co wydaje mi siię źle wróży całemu przedsięwzięciu. pod koniec maja telefon - natychmiast przyjeżdżać!
Szybkie pakowanie - śpiwory, karimaty i sprzęt foto/video - popłudniu w sobotę jestem w Mucznym. Pawlak twierdzi,że niedźwiedż jest pewny - na Tarnawie żeruje codziennie na padłym koniu. Jedziemy terenową Toyotą - tym razem na Tarnawę. Duktem leśnym podjeżdżamy pod stoki Halicza. Na lewo widać granicę i Ukrainę. Ostatnie kilkadziesiąt metrów podchodzimy cichutko pieszo - Pawlak odbezpiecza pistolet - domyślam się, że mimo wczesnej pory - jest dopiero 4 popołudniu - obawia się obecności misia.
Ambona do której podchodzimy jest wspaniała - wysoka , nad polaną a w tle Bukowe Berdo. Rozkładam rzeczy , żegnam Pawlaka , który wraca do Mucznego . Czekam. W odległości 40 m pod drzewem leży koń przykryty trawą. Oczywisty dowód obecności i żerowania niedżwiedzia. Pojawia się lis baraszkujący obok padliny. Filmuję. Do samej padliny nie zbliża się . Na drugim końcu polany w odległości ok 100 m pojawia się dzik - jeden potem dwa a wreszcie cała wataha. Młode warchlaki ledwie widoczne w trawie . Wściekle filmuję i lisa i dziki - taka okazja już się nie zdarzy. W okolicy godziny 18.00 nagle zapadła cisza - umikły wszystkie ptaki. Coś niepokojącego wisi w powietrzu .Obliczam w którym miejscu może wyjść z lasu niedźwiedź - i widzę bury kształt stojący w drzewach i patrzący w kierunku padliny - wlączam kamerę i wreszcie w całe krasie brunatno-żółtego koloru wychodzi olbrzymi niedźwiedź, który nie zatrzymując się prosto podchodzi do końskiej tuszy. Pomagając sobie łapą rozrywa "miękkie" i zjada bebechy od czasu do czasu rozglądając się dookoła. Ta scena - ciągle przeze mnie filmowana - trwa ok 30 minut.
W końcu postanawiam zrobić zdjęcie - ustawiam Nikona i pociągam drżącą rękę migawkę - jej trzask buudzi niepokój misia - patrzy w moją stronę więc szybko robię drugie zdjęcie a miś w popłochu ucieka do lasu. Jak później się okazało oba zdjęcia z powodu długiego czasu ekspozycji oraz drżącej ręki wyszły nieostro, co zresztą widać .
Powoli zapada zmierzch i nadchodzi noc. W ciemności wyczuwam obecność zwierząt w pobliżu konia. Noktowizor potwierdza - niedźwiedź żeruje nadal - od prawej strony coraz bliżej widać zbliżającego się dzika. Krótki ryk misia i mały skok w jego kierunku odstrasza potencjalnego kandydata do koniny.
Zasypiam w gorącej ambonie. Rano zmiana pogody. Deszcz. Podchodzę do konia i widzę, że jest odwrócony na drugą stronę. Z ilości pozostałego mięsa można wnosić, że jeszcze nie jeden wieczór można by było oglądnąć niedźwiedzia - ale trudno - oczekuję w umówionym miejscu na Pawlaka i odjazd do domu. Po drodze tradycyjny pstrąg z patelni - danie podstawowe w domu p Andrzeja.
Na drugi rok wpadam wiosną do Mucznego - gospodarzy nie ma w domu więc zostawiam tylko replikę nagranego video - filmu pt "Niedźwiedź:". Darz bór!
Article submitted by Andrzej Piela of Rzeszow, Poland
E-mail: pielaand@intertele.pl
Local Links:
Return to Lemko Home Page
Document Information Document URL: http://lemko.org/lih/travel/bear.html
Page prepared by Walter Maksimovich
E-mail: walter@lemko.org
Copyright © 1999 LV Productions
E-mail: webmaster@lemko.org
© LV Productions
Originally Composed: January 7th, 1999
Date last modified: June 20th, 1999.